Người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần
Người đại diện là gì? Thế nào là người đại diện theo pháp luật? Người đại diện theo pháp luật có vai tro như thế nào trong doanh nghiệp và pháp luật quy định như thế nào về người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần? Bài viết dưới đây sẽ được tư vấn luật LawKey giải đáp những câu hỏi trên:
1. Người đại diện, người đại diện theo pháp luật
Theo quy định của Bộ Luật dân sự 2015 thì Đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (sau đây gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (sau đây gọi chung là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự. (Điều 134 Bộ Luật dân sự 2015).
Có hai loại là đại diện theo pháp luật và đại diện theo ủy quyền. Trong đó đại diện theo ủy quyền là trường hợp mà quyền đại diện được xác lập bằng theo một thỏa thuận ủy quyền giữa người được ủy quyền và người ủy quyền. Đối với đại diện theo pháp luật là trường hợp mà quyền được đại diện được xác lập theo quyết đinh của cơ nhà nước có thẩm quyền (quyết định của tòa án…), điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.
Theo Luật doanh nghiệp năm 2014 thì người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là khái niệm dùng để chỉ cá nhân đóng vai trò là đại diện cho doanh nghiệp tham gia ký kết hợp đồng, thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh đối với doanh nghiệp trong quá trình thực hiện các hoạt động của doanh nghiệp; là đại diện của doanh nghiệp để tham gia tố tụng trước Toà án, Trọng tài với tư cách là nguyên đơn, bị đơn, người có quyền và nghĩa lụ liên quan. Bên cạnh đó thì người đại diện của doanh nghiệp cũng là người thay mặt doanh nghiệp để thực hiện các quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật hiện hành. (Khoản 1 Điều 13 Luật doanh nghiệp năm 2014).
Theo đó người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp bao gồm: người được doanh nghiệp chỉ định theo điều lệ doanh nghiệp, người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật và người do Tòa án chỉ đinh trong quá trịnh tố tụng tại Tòa án. (Khoản 1 Điều 137 Bộ Luật dân sự 2015 và Điều 13 Luật Doanh nghiệp 2014).
Số người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp có thể là một người hoặc nhiều người và có thời hạn đại diện, phạm vi đại diện được quy định cụ thể theo điều lệ của doanh nghiệp, theo quyết định ủy quyền hoặc quy định khác của pháp luật.
Tuy nhiên, doanh nghiệp bắt buộc phải có một người đại diện theo pháp luật là cá nhân thường trú, tạm trú, sinh sống tại Việt Nam. Trong trường hợp người này thực hiện việc xuất cảnh khỏi Việt Nam thì họ bắt buộc phải làm văn bản ủy quyền cho người khác để thay mình thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp trong phạm vi văn bản uỷ quyền và họ vẫn phải chịu trách nhiệm với những quyền và nghĩa vụ đã uỷ quyền.
Trong trường hợp người này đã xuất cảnh khỏi Việt Nam nhiều hơn 30 ngày mà không có văn bản uỷ quyền cho người khác thực hiện các công việc đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp trong thời gian vắng mặt hoặc thuộc các trường hợp người đại diện theo pháp luật đã chết, bị mất tích, bị mất năng lực hành vi dân sự, bị kết án, bị phạt tù thì trường hợp này, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp này sẽ được thay thế bằng một người đại diện theo pháp luật mới do chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, hoặc Hội đồng quản trị đề cử.
2. Người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần
Có thể nói người đại diện đóng vai trò rất quan trọng trong công ty, doanh nghiệp. Họ là những người trực tiếp điều hành, quản lý các hoạt động của công ty đồng thời cũng là những người sẽ làm việc với các đối tác, khách hàng của công ty. Do vậy quy định về người đại diện theo pháp luật của công ty cần được thiết lập một cách chặt chẽ.
Ngoài những quy định chung về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp thì đối với loại hình công ty cổ phần, pháp luật cũng có những quy định riêng về nười đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần, cụ thể như sau:
Theo quy định của pháp luật hiện hành, trong công ty cổ phẩn có thể có nhiều hơn một người đại diện theo pháp luật. Việc xác định số lượng cũng như chức danh quản lý và các nội dung về quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đã được các nhà làm luật quy định cụ thể trong nội dung Điều lệ doanh nghiệp (Điều 13, Điều 25 Luật Doanh nghiệp năm 2014).
Nếu như Điều lệ của Công ty Cổ phần chỉ xác định công ty chỉ có 01 người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp thì đối với trường hợp này, căn cứ theo khoản 2 Điều 134 Luật Doanh nghiệp năm 2014, theo đó người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần có thể là Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc Giám đốc hoặc Tổng Giám đốc của Công ty Cổ phần. Trường hợp này, người giữ chức danh nào được xác định là người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần sẽ được quy định cụ thể trong Điều lệ công ty. Bởi đây là vấn đề thuộc phạm vi nội bộ của doanh nghiệp, do doanh nghiệp tự quyết định trên cơ sở quy định của pháp luật. Trường hợp, trong Điều lệ của Công ty cổ phần không có quy định khác, thì người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần sẽ được xác định là Chủ tịch Hội đồng quản trị.
Trường hợp trong Điều lệ của Công ty Cổ phần xác định công ty sẽ có từ 02 người đại diện theo pháp luật trở lên thì Chủ tịch Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc được xác định là người đại diện theo pháp luật đương nhiên của công ty cổ phần.
Người đại diện theo pháp luật của Công ty cổ phần, dù là Chủ tịch Hội đồng quản trị, là Giám đốc hay Tổng giám đốc thì không chỉ được quy định trong Điều lệ Công ty mà còn được thể hiện trên Giấy phép đăng ký kinh doanh/Giấy phép đăng ký doanh nghiệp và các giấy tờ pháp lý của Công ty Cổ phần. Người đại diện theo pháp luật sẽ đứng ra thay mặt Công ty cổ phần ký kết các hợp đồng, tham gia các giao dịch và điều hành hoạt động của Công ty cổ phần.
Trên đây là những chia sẻ của LawKey về người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần bao gồm về vai trò của người đại diện, cách xác định người đại diện theo pháp luật.
>>> Xem thêm: Cơ cấu tổ chức quản lý của công ty TNHH do tổ chức làm chủ sở hữu